Hoe in Duitsland kerst wordt gevierd
Kerst is in Duitsland een belangrijk feest. Het begint een dag eerder dan in Nederland, op 24 december. In veel families wordt kerst volgens een vast ritueel gevierd.
24 december - Heiligabend
De meest belangrijke dag van de kerstdagen is 24 december. Het is geen officiële feestdag. Toch sluiten de meeste winkels om 2 uur. Veel mensen nemen vrij.
De kerstboom
Terwijl wij kinderen met onze vader buiten of in een zwembad vertoefden, bereidde onze moeder de woonkamer, de koffietafel en het avondeten voor. De woonkamer was verboden terrein. De deur zat en bleef de hele dag op slot. Na het eenvoudige (warme) middageten moesten wij in bed. Onze ouders versierden ondertussen de kerstboom. Anders dan in Nederland wordt de kerstboom pas 24 december in de kamer gezet en opgetuigd. Bij ons thuis gingen er echte kaarsen in. Er werd van alles in opgehangen: ballen in diverse soorten en maten, van metaal of glas, lametta, sterren van stro en kransjes.
De kerststal
Nadat de kerstboom is versierd wordt onder of naast de boom een kerststal opgebouwd. Bij ons thuis waren de stal en de figuren van hout gesneden. Er is een grote verscheidenheid aan kerststallen. Vaak wordt de kerststal op de jaarlijkse 'Weihnachtsmarkt' uitgebreid met nieuwe figuren.
De namiddag
Na onze middagrust gingen wij douchen en ons feestelijk aankleden. Daarna gingen wij aan een feestelijk gedekte koffietafel met heerlijk zelfgebakken taarten en koekjes: Christstollen, Lebkuchen, Honigkuchen, Linzer Torte, Liegnitzer Bombe, Vanillekipferl, Kokosmakroen en Spekulatius.
De 'Kindermette'
's middags vinden in de kerken 'Kindermetten' plaats. De kerken zijn feestelijk versierd. Er staat een grote kerststal. Het kerstverhaal wordt voorgelezen en kerstliederen worden gezongen. In sommige kerken voeren kinderen het kerstspel op. Gemeenteleden maken muziek.
Kerkhof
Veel families gaan na de 'Kindermette' naar het kerkhof en bezoeken het graf van hun overleden familieleden. De graven zijn met kleine kerstbomen, kaarsen of dennenappels versierd. Je wenst alle kennissen die je tegenkomt een prettige kerst.
Eten
Na het bezoek aan het kerkhof wordt samen gegeten. In veel families wordt kerstavond een eenvoudig maal genuttigd: een salade van haring met aardappels, vis of aardappelsalade met worstjes. Bij ons werd feestelijk gegeten. Mijn moeder sloofde zich uit en maakte poularde of een hertenrug.
Het kerstverhaal
Nu mochten wij eindelijk de woonkamer in. Mijn vader rinkelde met een belletje en wij zongen 'Ihr Kinderlein kommet'. Wat een indruk maakte dit moment: de feestelijk versierde boom, de schijn van de kaarsten, de stapels met cadeau's. Mijn vader las het kerstverhaal voor. Daarna gingen wij kinderen voor de kerststal staan en een gedicht (uit het hoofd) voordragen. 'Draußen vom Walde, da komm ich her, ich will euch sagen, es weihnachtet sehr'. 'Denkt euch, ich habe das Christkind gesehen...' Ook gingen wij kerstliederen zingen en op onze instrumenten spelen.
Die Bescherung
Nu is het tijd voor het overhandigen van de cadeau's. Iedereen kreeg zijn stapel toegewezen. Wij mochten ons als het ware erop storten en de geschenken uitpakken.
Das Christkind
Wie brengt de cadeau's? In veel gezinnen wordt verteld dat het 'Christkind' de cadeau's brengt. Daarom gaat de kamer op slot tot de kaarsen aan de boom branden en de cadeau's zijn neergelegd. Het 'Christkind' werd in de 16e eeuw door Martin Luther als brenger van de cadeau's voor de kinderen benoemd, plaatsvervangend voor 'Nikolaus', aangezien in de protestantse kerk het aanbidden van Heiligen uit den boze was.
Christmette
Vrij laat op de avond, na 22:00h, wordt de meest belangrijke kerkdienst van het kerstfeest gevierd. Het is een lange, feestelijk viering met veel zang, muziek en het kerstverhaal in een feestelijk met kaarsen verlichtte kerk.
25 december - de eerste kerstdag
'S ochtends gaat men naar de kerk. Het middageten is een feestelijke warme maaltijd met wild of gevogelte met rodekool en knoedels als hoofdgerecht. De tafel wordt mooi gedekt. Wij droegen zondaagse kleren. De kinderen spelen de hele dag met het nieuwe speelgoed. In de namiddag gaat men weer aan de koffietafel met taarten en gebak.
26 december - de tweede kerstdag
Na een kerkbezoek in de ochtend en een goed middageten - of een feestelijk eten of het eten van de restanten - gaat men bij familie op bezoekt. Wij gingen bij onze oma op visite. Zij woonde 100km van ons vandaan.
De twee dagen na 'Heiligabend', 25 en 26 december, zijn officiële feestdagen. Veel Duitsers nemen de week tussen kerst en Oud en Nieuw vrij.
Blijf op de hoogte blijven van onze blogs
Geschreven door Anne Kewitsch, oprichter en specialist in maatwerktrainingen Duits