Hoe men elkaar in het zakenleven en op de werkvloer aanspreekt in Duitsland

Toen ik in Nederland kwam, moest ik behoorlijk wennen aan de manier waarop 'u' en 'jij' worden gebruikt. Er zat voor mij geen logica in. Ik vond het onderscheid in Duitsland duidelijker en eenvoudiger.

Onlangs vroeg ik mij af hoe het er tegenwoordig in Duitsland aan toe gaat. Om daarachter te komen heb ik een enquête onder familieleden en vrienden gehouden met de vraag hoe men elkaar op het werk aanspreekt. Daarbij heb ik onderscheid gemaakt tussen zakelijke contacten, leidinggevenden en collega's. Wat blijkt? Er gelden overal verschillende omgangsvormen. En er wordt veel meer getutoyeerd dan boeken of artikelen u op het web wijs willen maken.

In Duitsland kent men, net zoals in Nederland, twee manieren om iemand aan te spreken, namelijk met 'Sie' (formeel) en met 'du' (informeel). Over het algemeen wordt iedereen van 16 jaar en ouder met 'Sie' aangesproken.
Met 'Sie' zit u in ieder geval goed. Zeker als het om een onbekende gaat. In het bedrijfsleven en op de werkvloer wordt 'du' aangeboden en/of afgesproken. Dit gebeurt niet zomaar. Het aanbieden of afspreken van 'du' is (anders dan in Nederland) aan regels gebonden. Hier gaat de overgang van 'u' naar 'jij' of 'je' in de meeste gevallen informeel en geleidelijk.

In bedrijven en organisaties verschillen de omgangsvormen

Zakelijke contacten worden doorgaans met 'Sie' aangesproken.

• Leidinggevenden worden meestal maar niet altijd met 'Sie' aangesproken. Een leidinggevende die ik onlangs sprak wordt getutoyeerd door de medewerkers van vroeger. Echter, de jongere medewerkers vousvoyeren hem.
• Onder collega's tutoyeert men over het algemeen. Het is – anders dan in Nederland – best mogelijk dat in hetzelfde bedrijf de een wel en de ander niet met 'je' en 'jij' wordt aangesproken.
• In internationaal opererende bedrijven waar veel Engels wordt gesproken ontstaat soms verwarring maar ook zijn er mengvormen, het zogenaamde 'Hamburgerische Sie'. Men spreekt elkaar met de voornaam en met 'Sie' aan. (Tobias, schauen Sie doch bitte einmal nach.)

Een paar tips:

• Met 'Sie' zit u in eerste instantie altijd goed.
• Is het u niet duidelijk hoe u iemand aan moet spreken? Vraag het beleefd. Bijvoorbeeld:"Entschuldigung, wie handhaben Sie es hier mit dem Siezen und Duzen"(*). Wat u echt nooit mag doen, is iemand gewoon tutoyeren als dit niet van tevoren is afgesproken. Als het 'du' wordt aangeboden dan gebeurt dit door degene die hoger in rang staat, als hij dit gepast vindt. Het afdelingshoofd biedt het 'du' aan de trainee aan. Nooit omgekeerd. Er zijn geen uitzonderingen op deze regel.
• Begint u in Duitsland een bedrijf of vestiging? Dan bepaalt u hoe men elkaar aanspreekt. "In den Niederlanden duzen wir uns. Das möchte ich auch hier so halten. Ich heiße David".

(*) 'siezen' - vousvoyeren ('Sie' zeggen)
'duzen'- tutoyeren ('du' zeggen)

Blijf op de hoogte blijven van onze blogs

Geschreven door Anne Kewitsch, oprichter en specialist in maatwerktrainingen Duits